Historie

Ik en Kahraman

Op 23-05-2020 is Kahraman Kazanci, de laatste (traditionele) Nederlandse togamaker aan corona overleden. De heer Kazanci heeft 40 jaar van zijn leven als kleermaker gewerkt. Hij was de laatste ambachtelijke togamaker die ik ken!

Als ik het over een echte ambachtsmannen heb, moet ik de heer Gerrit Gobert, een voormalige togamaker uit Groningen natuurlijk ook benoemen.

Als een togamaker vind ik het een eer dat ik beide laatste (traditionele) togamakers van Nederland heb leren kennen.

Gerrit en ik deelden veel overeenkomende ambities in het leven. Zo wilde hij, net als ik, recht studeren, maar werd hij uiteindelijk, op verzoek van zijn vader een togamaker.

Met Gerrit hadden Kahraman en ik een speciale band. Hij beschouwde ons als zijn enige opvolgers. Wij voelden ons dan ook enorm vereerd, toen hij op de vooravond van zijn pensioen, Kahraman en mij zijn atelier in Groningen aanbood. Tegen Kahraman heeft hij ooit gezegd ‘de nieuwe generatie wil dit ambacht niet uitoefenen, ze vinden het vermoeiend en saai. Jij hebt geluk gehad, want je hebt iemand kunnen opleiden die dit werk na jou kan voortzetten.’

De eerste keer dat ik met Kahraman in atelier Gerrit bezocht, voelde het als thuiskomen. Dat kwam door de oude togamallen, de gebruikte materialen en het meubilair dat eruitzag alsof het uit de prehistorie stamde. Helaas heb ik niet lang van zijn vriendschap kunnen genieten. 5 jaar na mijn bezoek, op 30 september 2018, is hij overleden.

Wellicht beschrijven zijn woorden ‘ik haal mijn kracht om aan het leven te hechten uit toga’s’ zijn passie het best. Kahraman heb ik in 2002 leren kennen. Met de precisie van kantklossen heeft hij me geleerd hoe je toga’s worden gemaakt. Het was ongelofelijk inspirerend om elke dag iets nieuws te leren. Zo had iedere stof een andere schaar, iedere genaaide toga zijn eigen karakter en ieder lus zijn eigen trucjes. Zo heb ik het ambacht als togamaker van de meester geleerd.

Ik ben Kahraman buitengewoon dankbaar dat hij me alles heeft geleerd wat hij wist. En om hém waardig te zijn wil ik mijn beroep op de best mogelijke manier uitoefenen. Ik voel dat hij nu ergens vandaan naar me kijkt en ik weet zeker dat hij trots op me is.

Het was mijn droom om rechten te studeren. Tijdens de toelatingstoets werd ik echter overvallen door een ziekte die de hele loop van mijn leven veranderde. Als gevolg hiervan ging ik naar de onderwijsfaculteit om lerares te worden. Dat was niet bepaald mijn droom en in die tijd kon ik me niet eens voorstellen dat ik uiteindelijk togamaker zou worden. Als ik nu terugkijk, zie ik dat ik de verantwoordelijkheden van een onderneming op me heb genomen, die 128 jaar geleden is opgericht en wiens tradities ik eervol in stand heb gehouden.

Ik heb talloze conclusies en lessen getrokken uit wat de traditie van Rhebergen en Kahraman mij hebben bijgebracht.

Er is iets wat ik wil zeggen over het beroepsleven: als je je werk niet op de best mogelijke manier doet of althans er niet naar streeft, moet je dat werk niet doen. Dit is altijd mijn filosofie geweest met betrekking tot mijn werk en deze filosofie komt overeen met wat ik geleerd heb.

De lichaamsstructuur, de verwachtingen en het beroep van mijn cliënt vormen de bouwstenen voor het resultaat dat ik wil bereiken. Deze bouwstenen bestaan uit de eerste afspraak met de klant, mijn eigen ervaring, de keuze van de stof en van de binnen voering, de kleurkeuze, het borduursel dat in harmonie met de binnen voering moet zijn, tot de levering van de toga.

Vooral een klant die me vertrouwt en sommige keuzes aan mijn beoordeling overlaat, geeft me vleugels.

Zelfs ben ik vaak verwonderd over de dans die ik uitvoer met stoffen, voeringen en kleuren. De speciale details die moeten worden toegevoegd vergen speciale ervaring, toewijding en inspanning. Al met al is het maken van een gepersonaliseerde toga een hele spannende en bijzondere reis voor me.

Ik moet nog één ding noemen wat ik van mijn held heb geleerd. Hij vertelde me steeds dat ik iedere toga die ik maak, zo nauwkeurig moet maken, alsof het mijn eigen toga zou worden. Ons doel is altijd geweest om de beste kwaliteit en het mooiste product aan te bieden. Ik ben de overtuiging toegedaan, dat al mijn klanten comfort en kwaliteit verdienen. G. J. Rhebergen, Kahraman Kazanci en Gerrit Gobert, ik gedenk jullie met respect en liefde en zal proberen jullie altijd waardig te zijn.

Lieve Kahraman, ik hou me nog steeds aan mijn belofte aan jou. Ik besef dat de last die ik op mijn schouders heb genomen erg zwaar is en ik ben je voor altijd dankbaar dat je mij je vertrouwen hebt gegeven. Ik ben intens blij dat je in mijn leven was en dat ik je kende.

Ik hou zo veel van je.

Helin